इलाम। घरको भान्सामा पकाइएको तरकारीले दुई जनाको ज्यान जान सक्छ भन्ने कल्पना पनि गर्न गाह्रो हुन्छ। तर इलामको माङ्सेबुङ गाउँपालिका–५ मा यस्तै भयो—जङ्गलबाट संकलन गरिएको विषालु च्याउ खाँदा दुई युवतीको मृत्यु भएको छ भने एक जना गम्भीर अवस्थामा उपचाररत छन्।
शुक्रबार दिउँसो गाउँको जङ्गलबाट ल्याइएको च्याउ पकाएर खाएपछि १७ वर्षीया नुमा लावती, २२ वर्षीया मनिसा चेम्जोङ र धनराज साङ्बाङ बिरामी परे। च्याउ खाएको केही घण्टामै पेट दुख्ने, वान्ता हुने र टाउको भारी हुने जस्ता लक्षण देखिएपछि उनीहरूलाई उपचारका लागि अस्पताल पुर्याइएको थियो। तर उपचारकै क्रममा नुमा र मनिसाको मृत्यु भयो। धनराजको अवस्था गम्भीर छ।
इलाम प्रहरीका अनुसार च्याउ विषालु थियो भन्ने प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ। स्थानीय बासिन्दाले वर्षात्को सुरुवातसँगै जंगलबाट च्याउ संकलन गरी खाने परम्परा पुरानै हो। तर, हरेक वर्ष यस्ता घटनाले त्यो परम्परा कति जोखिमपूर्ण छ भन्ने देखाउँछ।
वनस्पति विज्ञ डा. मित्र पाठक भन्छन्, “नेपालमा पाइने करिब १,३०० प्रजातिका च्याउमध्ये करिब १०० प्रजाति विषालु छन्। च्याउको बनावट हेरेर मात्रै त्यसको विषालु वा खानयोग्य भन्ने निर्धारण गर्न गाह्रो हुन्छ।”
उनका अनुसार रंगीचंगी, किरा नलागेका, झुसयुक्त, दूध वा चोप निस्कने च्याउ विषालु हुने सम्भावना बढी हुन्छ। त्यस्तै छातामा काँडा, डाँठमा औँठी र फेदमा थालजस्तो भाग भएको च्याउ पनि खतरनाक मानिन्छ।
विज्ञहरूले चेतावनी दिँदै आएका छन्—”चिनिएको र सुरक्षित पुष्टि भएको च्याउबाहेक अरु कुनै पनि जङ्गली च्याउ खानु हुँदैन।”
इलाममा भएको यो दुःखद घटनाले फेरि एक पटक सावधानी अपनाउने बेला आएको सन्देश दिएको छ। स्थानीय तह र स्वास्थ्य संस्थाले सचेतना अभियानलाई तीव्र बनाउनु आजको आवश्यकता हो।
प्रकाशित मिति: २०२५-०५-२५ , समय : १५:२१:५२ , १ महिना अगाडि